Amatör Teleskop Yapımı'nda ne nedir?

Fotoğraf:Uğur İkizler

Amatör Teleskop Yapımı ile ilgili olarak Sosyal Medya'dan tanıştığım sevgili Sevil'in yorumları sonrası bir terimler sözlüğü hazırlamak gerekliliği hissettim. Aslında teleskop yapımı yazılarımı ilk başta yazarken olabildiğince açık yazmaya çalışıyor idim. Zaman geçtikçe sanki herkes örneğin MoT demek bilirmiş gibi tıkır tıkır yazmaya başladım. Lakin bu pek doğru değil. Bu sebeple Amatör Teleskop Yapımı ile ilgili olarak aklıma geldikçe, ben de yeni terimler öğrendikçe ilave edeceğim bir sözlük hazırlamaya karar verdim. Sözlüğümüzün adı da yine Sosyal Medya'dan Rahmi Vidinlioğlu, İrem ve Mat'ın önerileri ile Hermescope oldu. Kendilerine teşekkür ediyorum.

Hermes, (Yunanca ʽἙρμῆς ) Zeus ve Maia'nın oğludur. Zeus'un habercisidir. Tanrıların en kurnazı sayılır. Tanrıların en hızlısıdır. Bir de büyülü değnek taşır. Üstün nitelikleri olan Hermes, efsaneye göre daha bir günlükken ayağa kalkar, beşiğinden çıkar, kaplumbağa kabuğundan yaptığı bir liri çalıp ondan çıkan seslerle eğlenir. Çevik haberci Hermes tüm atletlerin koruyucusu olduğu gibi akıllı ve kurnaz olduğu için hırsızların, kumarbazların ve tüccarların da koruyucusudur. Liri, kavalı, notaları, astronomiyi, ölçü birimlerini ve sporu icat etmiştir.

O zaman bugün ilk olarak en baştan, yani bir teleskop aynasının yapım aşamalarından başlayalım... Daha sonra ince detaylara gireriz. Şimdilik harf sırası kullanmıyorum, zira aşamaları sırası ile yazmak istedim. Sonraki yazımda sözlük tadında A-Z şekline çeviriyor olacağım.

• Cam: Ayna yapımı için kireç soda veya pyrax cam kullanabiliriz.
• Alet:Cam'ı ayna haline getirmede kullanacağımız cama, dişçi alçısı veya mermer üzerine yapıştırılan cam mozaiklerden oluşan parçaya Alet diyoruz.
  
• Kaba ve ince aşındırma:Ayna camına, optik bir yüzey oluşturabilecek hassasiyette, bir ‘alet’ ve çeşitli tanecik büyüklüğüne sahip aşındırıcılar yardımıyla (ScG-silisyum karbür, WAO-beyaz alüminyum oksit) şekil verilmesi sürecine aşındırma diyoruz. Bu taneciklerin büyük olanları ile yapılana Kaba aşındırma, küçük olanları ile yaplan sürece İnce aşındırma diyoruz.
  
• Cilalama Lapı:Üzerine parçalar halinde optik reçine dökülmüş, yapıştırılmış, sıvanmış alete lap diyoruz.
  
• Cilalama:Aşındırma sonrası Lap yardımı ile CeO2 (seryum oksit) veya Fe2O3 (demir oksit) kullanılarak aynanın parlatılması işlemine Cilalama diyoruz.
• Biçimlendirme:Küresel bir teleskop aynasının cilalama sonrası yine cilalama lapı ile çeşitli hareketlerle parabol hale getirilmesi işlemine biçimlendirme diyoruz.
• Sırlama (Kaplama):Optik yüzeyin yansıtıcılık kazanabilmesi için vakum ve elektrik enerjisi kullanılarak birkaç atom kalınlığında kaplanması işlemine kaplama diyoruz. Bu işlem sonrası camımızın yüzeyi evlerde bildiğimiz ayna şekline geliyor. Bu işlemi yapmak için sanayiye gitmemiz gerekiyor.